ภาพสลักหินเรื่องสามก๊ก วัดพิชยญาติการาม คลองสาน
# ตอน กวนอูปล่อยโจโฉ 关羽放走曹操

ภาพนี้อยู่ในห้องที่ ๘ ภาพแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน ภาพทางด้านซ้าย บุคคลขี่ม้าถือง้าวคือกวนอู ซึ่งขงเบ้งให้มาสกัดจับโจโฉที่แตกทัพเรือมาจากศึกเซ็กเพ็ก ตรงกลางเป็นรูปทหารถือธงประจำตัวกวนอู ทางด้านขวาบุคคลที่ถือพัดคือโจโฉ ซึ่งแตกทัพเรือหนีมา

ดังความในสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ว่า

“…ถึงตำบลฮัวหยง โจโฉก็หัวเราะขึ้น…โจโฉจึงว่า เราหัวเราะเยาะเย้ยความคิดของขงเบ้ง จิวยี่ ด้วยที่นี่ชอบกลได้แต่งทหารมาซุ่มไว้ แม้มีพวกขงเบ้ง จิวยี่มาตั้งสกัดอยู่ เราก็จะเสียทีแก่เขา ครั้นว่าขาดคำดังนั้น พอได้ยินเสียงประทัด แล้วกวนอูขี่ม้าถือง้าวคุมทหารออกมายืนสกัดทางไว้ โจโฉเห็นดังนั้นก็ตกใจจะหนีไปก็มิได้ …เทียหยกจึงว่า จะหนีจะสู้นั้นก็ไม่ได้ อันน้ำใจกวนอูเป็นทหารนั้นก็จริง ถ้าเห็นผู้ใดไม่สู้รบแล้ว ก็มิได้ทำอันตรายประการหนึ่งเป็นผู้มีความสัตย์ ทั้งรู้จักคุณคนนักด้วย แล้วท่านก็ได้เลี้ยงดูมีคุณไว้ต่อกวนอูเป็นอันมาก แม้ท่านเข้าไปว่ากล่าวโดยดี เห็นกวนอูจะไม่ทำอันตรายท่าน โจโฉเห็นชอบด้วย จึงขับม้าเข้าไปใกล้ ถ่อมตัวลงคำนับแล้วร้องขอ...กวนอูเมื่อได้ฟังโจโฉว่าดังนั้นก็มีความสงสาร ทั้งคิดถึงคุณซึ่งมีมาแต่หลัง จึงขับม้าพาทหารหลีกทางเสีย…”

กวนอูปล่อยโจโฉนับเป็นกุศโลบายอันลึกซึ้งที่ขงเบ้งได้วางไว้ถึงหลายประการ ประการแรก เพื่อให้กวนอูได้ทดแทนบุญคุณแต่หนหลังต่อโจโฉ เพราะขงเบ้งทราบถึงคุณธรรมความซื่อสัตย์ รู้กตัญญูของกวนอูอย่างดียิ่ง จะไม่มีทางสังหารโจโฉเป็นแน่และอีกประการหนึ่ง หากสิ้นโจโฉเสียในเวลานี้ ซุนกวนกับจิวยี่จะมีอำนาจเหนือใครในแผ่นดิน ยุทธศาสตร์หลงจง (หลงจงตุ้ย) ที่ขงเบ้งได้เสนอไว้กับเล่าปี่ คือ ยึดเกงจิ๋ว ครองเสฉวน ฟื้นฟูแผ่นดินฮั่น ก็จะไม่สัมฤทธิ์ผล

เหตุการณ์ในตอนนี้ จึงเป็นฉากสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงน้ำใจของกวนอู และแผนการณ์อันปราดเปรื่องของขงเบ้งในเวลาเดียวกัน…

ขอบคุณบทความและภาพที่อนุญาตนำมาเผยแพร่จากคุณ Pariwat Chanthorn