ลิโป้ (หลวี่ปู้ หลวี่เฟิ่งเชียน)
ขุนศึกผู้มีฝีมือในการรบเป็นเยี่ยม เดิมเป็นบุตรบุญธรรมเต๊งหงวน(ติงหยวน) ต่อมาถูกตั๋งโต๊ะ(ต่งจั๋ว) ให้เกลี้ยกล่อมมาได้ จนตั๋งโต๊ะมีกำลังเข้มแข็งฮึกเหิมขึ้นกระทำการหยาบช้าต่างๆ เมื่อกองทัพ ๑๘ หัวเมืองยกมารบตั๋งโต๊ะนั้น ลิโป้ได้ออกรบจนเป็นที่ครั่นคร้ามของบรรดาเหล่าหัวเมือง ต่อมาตั๋งโต๊ะกับลิโป้ขัดแย้งกันเรื่องสตรี จนลิโป้ฆ่าตั๋งโต๊ะในที่สุด

ลิโป้มีชื่อเสียงเรื่องฝีมือรบอย่างหาตัวเทียบได้ยาก และเป็นหนึ่งในขุนศึกที่โจโฉ (เฉาเชา) กริ่งเกรงเพราะเหมือนหอกข้างแคร่ ลิโป้ทำศึกกับโจโฉ ถูกจับตัวได้และประหารชีวิตในที่สุด

ยอดนักรบผู้ที่ได้ชื่อว่า แข็งแกร่งที่สุดแห่งยุคสามก๊กหรือเป็นเทพเจ้าแห่งสงครามและเป็นคนที่หล่อมาก มีสำนวนในสามก๊กกล่าวไว้ว่า “หยืนจงหลี่ปู้ หม่าจงชื่อทู่” หมายถึง “ยอดคนต้องลิโป้ ยอดม้าต้องเซ็กเธาว์” ความแข็งแกร่งที่กลายเป็นตำนาน

ตัวละครลิโป้นั้นได้โผล่ครั้งแรกตอนต้นเรื่อง ในขณะที่ตั๋งโต๊ะได้เรียกเหล่าขุนนางมาประชุมเพื่อดูความเกรงขามของอำนาจตน ในที่ประชุมมิไม่ใครกล้าต่อต้านเลยซักคน คงมีแต่เต็งหงวนที่กล้าท้าทายอำนาจของตั๋งโต๊ะ เนื่องจากเต็งหงวนนั้นมีลูกบุญธรรมชื่อลิโป้ ต่อมาลิยูได้เสนอแผ่นการให้ตั๋งโต๊ะซื้อลิโป้ด้วยม้าเซ็กเธาว์ จนลิโป้ได้ตัดคอเต็งหงวนผู้ซึ่งเป็นพ่อบุญธรรมของตน จนกลายเป็นตราบาบติดตัวแก่ลิโป้ไปตลอดชีวิต

หลังจากตั๋งโต๊ะตัดสินใจยอมสละม้าเซ็กเธาว์เพื่อซื้อใจลิโป้เเล้ว ลิซกได้นำม้าเซ็กเธาว์เเละสิ่งของมีค่ามามอบให้ลิโป้ พร้อมทั้งพูดจาเกลี้ยกล่อมด้วยวาทศิลป์จนลิโป้คิดเข้าด้วยตั๋งโต๊ะ คืนต่อมาลิโป้ได้สังหารเต็งหงวนบิดาบุญธรรมตนเองเเล้วตัดศีรษะมามอบให้ตั๋งโต๊ะ ตั๋งโต๊ะดีใจมากจึงคุกเข่าคำนับลิโป้เเล้วกล่าวว่า “วันนี้ข้าได้ท่านแม่ทัพมา เหมือนดั่งข้าวกล้าในนาแล้งต้องหยาดฝนชโลม” ลิโป้ฝากตัวเป็นบุตรบุญธรรมตั๋งโต๊ะทันที

เมื่อครั้งกองทัพ 18 หัวเมืองรวบรวมตัวกับต่อต้านตั๋งโต๊ะ ลิโป้จึงได้สู้กับ สามพี่น้องแห่งสวนท้อ เล่าปี่ กวนอู เตียวหุย เข้ารุมลิโป้คนเดียว แต่ลิโป้ก็รับมือของขุนพลทั้งสามได้อย่างอย่างสูสี จนกลายเป็นตำนาน จึงปฎิเสธไม่ได้ว่า ลิโป้นั้นคือยอดขุนพลแห่งยุคจริงแท้แน่นอน หากใครอ่านสามก๊กจนจบก็จะพบว่า กวนอูและเตียวหุย มีฝีมือเก่งกาจดุจเทพยดา แม้กระทั่งทหารเอกอันเก่งกาจของอ้วนเสี้ยว อย่างงันเหลียงและบุนทิว ยังถูกกวนอูตัดคออย่างง่ายดาย

เหล่าเจ้าเมืองทั้งหลายก็พากันเกลียดชังตั๋งโต๊ะแต่ก็มิอาจจะต่อกรได้ จนกระทั่งขุนนางสามแผ่นดิน อ้องอุ้น ได้วางแผน วางแผนผลาญความสำพันธ์ระหว่างลิโป้กับตั๋งโต๊ะด้วยอุบายนางงาม โดยความยินยอมจาก เตียวเสี้ยน ลูกบุญธรรมของอ้องอุ้น ผู้ยอมใช้ร่างกายตนเป็นเครื่องมือในการกำจัดตั๋งโต๊ะ แกล้งยอมเป็นเมียของตั๋งโต๊ะและลิโป้ ทั้งสองหลงหญิงงามจนต้องฆ่าฟันกันเอง ท้ายที่สุดลิโป้ได้สังหารตั๋งโต๊ะผู้เป็นพ่อบุญธรรมคนที่สองของตน จนกลายเป็นคำด่าที่เตียวหุยใช้ด่าลิโป้ว่า “ไอ้ลูกสามพ่อ”

ลิโป้ได้ร่วมงานกับอ้องอุ้นแต่แล้วก็เสียทีให้แก่ลิฉุย กุยกี เตียวเจ หวนเตียว ที่เป็นลูกน้องเก่าของตั๋งโต๊ะ จนลิโป้ต้องแร่ร่อนหนีไป จากนั้นก็ไปขอเข้ากับอ้วนสุด แต่อ้วนสุดไม่รับอยู่ด้วย ลิโป้จึงไปขออยู่ด้วยอ้วนเสี้ยว แต่ลิโป้ก็กำเริบฆ่าทหารอ้วนเสี้ยวไปหลายคน อ้วนเสี้ยวจึงโกรธตามฆ่าลิโป้ ลิโป้จึงหนีไปอยู่กับเตียวเมี่ยว จนได้พบกับตันก๋ง ตันก๋งคอยเป็นกำลังสมองให้แก่ลิโป้ จนลิโป้สามารถยกทัพตีเมืองกุนจิ๋วที่โจโฉครองอยู่ทำให้โจโฉโกรธเป็นอันมาก ลิโป้จึงกลายเป็นศัตรูหมายเลขหนึ่งที่โจโฉตั้งแต่นั้นมา

ในขณะนั้นโจโฉ ยกทัพเข้าประชิดเมืองชีจิ๋ว แต่พอรู้ข่าวว่าลิโป้ตีเมืองของตน โจโฉจึงรีบยกทัพกลับไปแย่งชิงฐานที่มั่นตนเองกลับคืนมาได้ ลิโป้เสียทีไม่มีเมืองอาศัยจึงไปขออาศัยอยู่กับเล่าปี่ที่เมืองชีจิ๋ว เตียวหุยไม่พอใจลิโป้มาขออาศัยอยู่ แต่เล่าปี่เองมองว่าหากเป็นพันธมิตรกับลิโป้แล้ว โจโฉจะไม่กล้ายกทัพมาตีตน เล่าปี่จึงยอมจับมือกับลิโป้เพื่อต้านโจโฉ

โจโฉเมื่อรู้ว่าลิโป้กับเล่าปี่จับมือกัน จึงวางแผนยุยงให้อ้วนสุดและเล่าปี่รบกัน อ้วนสุดเองก็กลัวลิโป้และไม่อยากให้ลิโป้มาช่วยเล่าปี่จึงให้สินบนกับลิโป้ ลิโป้เองได้รับทั้งสินบนจากอ้วนสุดและเล่าปี่เองก็มีพระคุณแก่ตนที่ให้มาอาศัย ลิโป้จึงใช้อุบายเสี่ยงโชค ด้วยการแสดงฝีมือยิงยิงเกาทัณฑ์ไปปักที่ทวน หากปักถูกที่ทวนได้ ให้เล่าปี่และอ้วนสุดเลิกรบกัน หากผู้ใดไม่เชื่อฟังลิโป้จะเข้าไปตีฝั่งนั้น ท้ายสุดทั้งสองก็ยอมเลิกราแก่กัน

ต่อพันธมิตรเล่าปี่กับลิโป้ต้องแตกร้าว เมื่อเตียวหุยไปขโมยม้าของลิโป้ ลิโป้โกรธมากจึงเข้าตีเมืองของเล่าปี่ จนเล่าปี่ต้องหนีไปพึ่งโจโฉ เมื่อลิโป้ไร้พันธมิตรอย่างเล่าปี่แล้ว โจโฉก็ไม่กลัวลิโป้อีกต่อไป โจโฉยกทัพเข้าตีลิโป้ โดยมีสองพ่อลูกตันกุ๋ยและตันเต๋งคอยเป็นไส้ศึกให้ จนในที่สุดลิโป้ต้องเสียทีแก่เฮาเสง ซงเหียนและงกซุยที่แปลพักไปเข้าด้วยโจโฉ จนลิโป้ถูจับมัดไว้อย่างแน่นหน้า

ก่อนลิโป้จะถูกโจโฉประหาร ลิโป้ได้ขอร้องให้เล่าปี่ช่วย โจโฉนั้นได้ถามเล่าปี่ว่าควรไว้ชีวิตลิโป้หรือไม่ เล่าปี่จึงตอบว่า “เมื่อครั้งเต๊งหงวนกับตั๋งโต๊ะนั้น เหตุการณ์เป็นประการใดท่านก็กระจ่างแจ้งอยู่แล้ว ไฉนจึงมาหารือข้าพเจ้าดังนี้อีก” จนลิโป้ต้องถูกประหารในที่สุด

ลิโป้ยอดขุนพลแห่งยุคและเตียวเสี้ยนหญิงงามแห่งยุค

อาวุธของลิโป้ “ฟางเทียนฮว่าจี่ 方天画戟”

“จี่ 戟” เป็นอาวุธจีนโบราณชนิดหนึ่ง (ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นของลิโป้เท่านั้น) รูปร่างคล้ายทวนและหอก ปลายแหลมใช้แทง ด้านข้างมีคมรูปจันทร์เสี้ยวใช้สำหรับฟัน อาวุธชนิดนี้มีทั้งแบบที่มีคมสองข้างและแบบมีคมข้างเดียว (ในภาพคือแบบมีคมข้างเดียว)

ในวรรณกรรมสามก๊ก ลิโป้ใช้ “จี่ 戟” เป็นอาวุธคู่มือ มีชื่อเรียกเฉพาะว่า “ฟางเทียนฮว่าจี่ 方天画戟” อาวุธชนิดนี้เป็นอาวุธที่มีรูปทรงเฉพาะ ซึ่งไทยไม่มี สามก๊กฉบับภาษาไทยจึงไม่สามารถแปลออกมาให้เห็นภาพอาวุธชนิดนี้ได้ จึงแปลออกมาว่า “ทวน” หรือบางคนเรียก “ง้าว” ก็มี ซึ่งถ้าไม่มีภาพวาดจีนโบราณ(ภาพลิโป้)ให้เห็นแล้ว รูปลักษณ์ของอาวุธชนิดนี้ในจินตนาการของคนไทยสมัยก่อนจึงไม่ชัดเจนเท่าที่ควร

สำหรับชื่อเรียกอื่นๆ ที่คนไทยมักจะเรียกกันตามหนังสือต่างๆ หรือเรียกกันเองมีหลายชื่อ เช่น ง้าวกรีดนภา ทวนดวงเดือน ทวนจันทร์เสี้ยว หรือชื่ออื่นใดก็แล้วแต่ “เป็นชื่อที่คนไทยเรียกกันไปเองเท่านั้น” โดยอาศัยถอดความหมายของภาษาจีนและลักษณะรูปร่างของอาวุธมาประดิษฐ์เป็นคำเรียกต่างๆ จนเกิดเป็นหลายชื่อ ดังนั้นหลังอ่านบทความนี้จบแล้ว หวังว่าแฟนๆ สามก๊กคงจะเลิกถกเถียงกันเรื่องการเรียกชื่ออาวุธชนิดนี้ เพราะมันไม่มีชื่อเรียกแบบแน่นอนหรือตายตัวนั่นเอง

Credit ภาพและบทความอาวุธของลิโป้ โดยอาจารย์หลี่

โมเดลลิโป้ 303TOYS
ภาพโดย silentman1226

ลิโป้ยิงทวนที่ประตูค่าย

เหตุการณ์ในวรรณกรรมสามก๊ก ตอนที่อ้วนสุด (หยวนซู่ 袁术) จะกำจัดเล่าปี่ ได้ส่งกิเหลง (จี้หลิง 纪灵) นำทัพมาทำศึก ฝ่ายลิโป้ (หลวี่ปู้ 吕布) ได้เชิญกิเหลงเเละเล่าปี่ (หลิวเป้ย 刘备) มาเจรจา หวังให้สองฝ่ายเลิกรบรากัน โดยลิโป้ได้ให้ทหารนำอาวุธ(๑)ของตนไปตั้งไว้ที่ประตูค่าย ห่าง ๑๕๐ ก้าว ถ้ายิงไปต้องติ่งทวน(๒) ทั้งสองต้องเลิกรบกัน ผลออกมา ลิโป้ยิงได้ดังว่า เล่าปี่เเละกิเหลงจึงจำต้องเลิกรบกัน กรณีนี้ ภาษาจีนเรียกว่า “หยวนเหมินเซ่อจี่” ซึ่งตอนที่ลิโป้จะถูกโจโฉ (เฉาเชา 曹操) สั่งประหาร ลิโป้ก็ได้พูดกับเล่าปี่ทวงบุญคุณเรื่องนี้ด้วยเช่นกัน

Credit บทความลิโป้ยิงทวนที่ประตูค่าย โดยอาจารย์หลี่