รว่อเฟิงปัว – เนินหงส์ร่วง 落凤坡 สถานที่สิ้นชีพก่อนวัยอันควรของกุนซือ “หงส์ดรุณ” บังทอง เป็นฉากสำคัญที่แฟนสามก๊กรต่างรู้จักกันดี และอยากเห็นว่ามีสภาพเป็นอย่างไรมากที่สุดฉากหนึ่งของพงศาวดารเอกเรื่องนี้

ไป๋หม่ากวน 白马关 ด่านม้าขาว เป็นด่านสำคัญสุดท้ายก่อนเข้าสู่นครเฉิงตู ตั้งอยู่ในเขตเมืองเต๋อหยาง ๅ德阳 หรือ ลกเสีย ในสามก๊ก สร้างขึ้นตั้งแต่ปีค.ศ.๒๑๖ บูรณะขึ้นใหม่ในสมัยราชวงศ์ชิง

ป้ายบอกทางไปยังด่านม้าขาว อันเป็นที่ตั้งของศาลบังทอง อยู่บนเส้นทางสายเก่าระหว่างมณฑลซื่อชวน (เสฉวน) กับส่านซี เรียก ชวนส่านกงลู่ 川陕公路 สถานที่สำคัญในเรื่องสามก๊กจะอยู่บนเส้นทางเก่าสายนี้

แผนภูมิแสดงสถานที่สำคัญในด่านม้าขาว

สุสานบังทอง หรือ ผางถ่ง 庞统 ยอดกุนซือ ผู้ได้รับฉายาว่า เฟิ่งฉู่ 凤雏 หงส์ดรุณ ผู้ได้บรรดาศักดิ์เป็น ฮั่นจิ้งโหว

ม้าขาว (ในวรรณกรรมเรียกม้าเต็กเลา) พาหนะผู้นำพาบังทองมาสู่จุดจบ

ฮองซู และ ฮกหลง

รูปปั้นขนาดเท่าคนจริงของบังทองในหอนิทรรศการหลังศาลและสุสานบังทอง

ภาพวาดฉากตอนบังทองถูกเกาทัณฑ์ราวห่าฝนปลิดชีพ

ภาพวาดตอนเล่าปี่ เหล่ากุนซือและทหาร มาคารวะสุสานบังทอง

เส้นทางโบราณจิวหนิวกู่เต้า เส้นทางเดียวที่ใช้เดินทางระหว่างเฉิงตูไปยังซีอานมากว่าสองพันปี และเส้นทางสายนี้ที่เหล่าทวยหาญทัพจ๊กก๊กและขงเบ้งเคยย่ำกรายผ่านขึ้นเหนือบุกกิสาน ทุกวันนี้ ยังคงได้รับการอนุรักษ์ไว้บางส่วน บริเวณนี้อยู่ที่ข้างศาลเจ้าบังทอง ใกล้เนินหงส์ร่วง

ป้ายรว่อเฟิงปัว หรือ ลกห้องโหในสามก๊ก บอกสถานที่กุนซือบังทองมาพบจุดจบก่อนวัยอันควร เพียง ๓๖ ปี (ค.ศ.๒๑๓)

สุสานจริงของบังทอง อยู่ในบริเวณเนินหงส์ร่วง สภาพที่เห็นแตกต่างจากในพงศาวดารที่หลอก้วนจงได้พรรณนาไว้เสียเหลือเกิน

เกร็ดเพิ่มเติม

เนินหงส์ร่วง (อังกฤษ: Valley of the Fallen Phoenix; จีนตัวเต็ม: 落鳳坡; พินอิน: Luòfèngpō) เป็นชื่อสถานที่ที่บังทอง เสนาธิการกองทัพของเล่าปี่ถูกซุ่มยิงด้วยเกาทัณฑ์มากมายจนเสียชีวิต เป็นช่องเขาที่แยกเข้าเมืองลกเสีย เมืองหน้าด่านของมณฑลเสฉวน ในสามก๊กฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) เรียก “ลกห้องโห”

เมื่อเล่าปี่ตัดสินใจเด็ดขาดแล้วว่าจะยกทัพเข้าสู่เสฉวนของเล่าเจี้ยง หลังจากลังเลอยู่นานได้ปรึกษากับหวดเจ้ง ที่ปรึกษาของเล่าเจี้ยงที่มาอยู่ฝ่ายเล่าปี่แล้ว พบว่าทางเข้าสู่เมืองลกเสียนั้นมีอยู่ 2 ทาง ทางแรกเป็นทางกว้างขวางเดินทัพสะดวก อีกทางเป็นทางคับแคบเพราะเป็นช่องเขา ที่แม้แต่ชาวเสฉวนเองก็ยังไม่ค่อยรู้จักเสียด้วยซ้ำ บังทองร้อนใจอยากเข้าสู่เมืองเผด็จศึกโดยเร็วจึงขออาสานำทัพไปตามทางเล็ก แต่เล่าปี่ได้ห้ามปรามและยกจดหมายของขงเบ้งที่ส่งมาก่อนหน้านั้นว่าได้ตรวจดูดาวแล้วพบว่าจะมีแม่ทัพคนหนึ่งสิ้นชีวิตลง แต่บังทองแย้งว่าขงเบ้งอยู่ที่เกงจิ๋วจะทราบสถานการณ์ที่นี่ได้อย่างไร และยืนยันว่าตนจะขอไปตามทางเล็กเอง แม้จะมีทหารซุ่มอยู่ก็ตาม แต่ว่าเวลานี้ตรงกับเทศกาลวันที่ 7 เดือน 7 ที่ทางภาคใต้จะฉลองเป็นเทศกาลใหญ่ ทางราชการเองก็หยุดเชื่อว่าการระวังป้องกันคงจะไม่เข้มแข็งนัก

ทางฝ่ายเตียวหยิม แม่ทัพของเล่าเจี้ยงซึ่งไม่ไว้ใจเล่าปี่อยู่ก่อนแล้วได้ไปขอคำทำนายจากจีโฮโต้หยิน ผู้วิเศษแห่งเขาลำปินสาน และมีคำทำนายเป็นคำโคลงบอกนัยว่า “หงส์และมังกรจะเข้าสู่เสฉวน หงส์ถึงแม้มีปีกแต่ก็บินไม่ได้ ต้องปีกหักตกดินไป มังกรแม้ไม่มีปีกแต่เข้าสู่เสฉวนได้อย่างสง่างาม” แต่เตียวหยิมไม่ใส่ใจ คิดว่าเป็นคำไร้สาระ

เมื่อก่อนออกเดินทัพ บังทองได้พลัดตกม้าลงมา เล่าปี่จึงได้เปลี่ยนให้ม้าเต็กเลาแก่บังทอง เพราะเป็นม้าที่ขี่ได้สะดวก เมื่อมาถึงทางเล็กนี่แล้ว บังทองเห็นภูมิประเทศไม่น่าไว้ใจจึงให้ไปดูว่าที่นี่เรียกว่าอย่างไร ทหารคนหนึ่งวิ่งไปดูที่เนินเขาข้างหน้าพบตัวอักษรจารึกว่า “เนินหงส์ร่วง” บังทองอุทานว่า “อันตัวเรามีนามว่าหงส์ดรุณ หรือจะมาพบจุดจบ ณ ที่นี้จริง ๆ” และสั่งให้ทุกคนระวังตัว เตียวหยิมซึ่งซุ่มทหารไว้ก่อนหน้านี้แล้ว สั่งให้ทหารยิงเป้าไปที่คนที่ขี่ม้าขาวด้วยเข้าใจว่าคือเล่าปี่ จึงระดมยิงไปที่บังทองซึ่งขี่ม้าเต็กเลาสีขาวแทนจนบังทองเสียชีวิต ทำให้แผนการบุกเสฉวนครั้งนี้ของเล่าปี่ต้องชะงักกะทันหันและต้องเชิญขงเบ้งจากเกงจิ๋วมาทำหน้าที่แทน

ขอบคุณรูปภาพและบทความจากคุณ Pariwat Chanthorn ที่อนุญาตให้นำมาแชร์ความรู้ให้เราอ่านกัน